sábado, 16 de agosto de 2008

Antonieta (e VII)

Despois de Isaura aínda tiveron que pasar tres ou catro veciños máis, algún mesmo dos contornos, ata que Tomás acabou diante da Roxa. Tomás -o que sería despois o meu avó Tomás- era daquela un mozo de vintecinco anos calado e guapetón, según contan, que coñecía á Roxa de toda a vida, pero que, máis alá do saúdo, non cruzara con ela máis de tres ou catro frases longas en todos aqueles anos.
Se acabou desvelándolle o seu desacougo, foi porque un día que chegou ata esa altura, levado polo enxame nervioso que tiña aniñado dende había días no estómago, viu á vella sentada á porta da súa casa, ao sol da mañá, mentras a cabra branca remoía o almorzo de herba fresca e a gata negra lambía ás patas dilixente, como quen fai piadosas ablucións.
Sabía dos contos que se contaban na aldea dende había meses, do escarnio que fixeran algúns veciños daquela vella que tiñan por tola e mala cristiá e da impiedade que había quen lle atribuía por non ter mudado aquel seu xeito de vivir nin ter disolto a caterva dexenerada que constituía o seu fogar. Ver por fin o retrato daquela infamia sentado plácidamente ao sol fíxolle acougar a comechón que estaba a sentir por dentro e decidiuno a saudar a aquela vella, na que un día bailaron as pencas e o pelo roxo:
-Bo día, señora Encarnación, acórdase de min?
A vella, que ata entón tiña os ollos baixos para protexelos do sol, fixo viseira coa man e púxose a examinar ao rapaz da cabeza aos pés a espera de que el mesmo lle dese a resposta.
-Son Tomás, o fillo máis novo de Sara Verdura -a vella seguía a mirar, calada-. Sara... das Raposas da Fonte Vella...
-A filla de Manuel o Mixirico?
-A filla non, a sobriña... A miña nai é filla da irmá do Mixirico, de Adelina.
-Ah... A túa nai foi a que casou con Tomás o de Cotobade...
-Si, con Tomás, eu chámome como o meu pai, si.
-Así que ti es o Tomás máis novo...-dixo a vella cun ollar de súpeto brincallón, pero de seguido pareceu perder o interese.
O rapaz aproveitou esa licenza que lle daban os ollos perdidos da vella para deixar vagar os seus por aqueles poucos metros de herba que facían de felpudo e nos que só se levantaban un limoeiro coas pólas cargadas de froitos ata rozar o chan e unha maceira florecida. Avanzou dun lado a outro sen saber moi ben por onde pisar e cando os seus pés ían de volta cara á vella, encrequenouse a dúas zancadas da gata e estendeu cara ela a man. O animal, que seguía a lamber as patas, deixou de súpeto o seu aseo e, igual que unha bailarina coqueta, avanzou como quen anda nas puntas dos pés ata rozar a meixela co dorso da man que lle ofrecían, e despois todo o costado ata o rabo.
-Caramba! Gustácheslle, rapaz! -dixo a vella recuperando o interese.
-Vai ser que notou que o necesito...-replicou o rapaz, e a comechón volvou a facerlle encoller o corpo.
A vella mirouno cun sorriso tenro mentras Tomás seguía cos ollos baixos, postos na gata.
-Un nunca ten o que necesita, neno. -dixo seria de novo- Méteo xa na cabeza para que non teñas que aprendelo de vello.
-Bueno...-ía retrucar o rapaz, pero como se non o oíse a Roxa seguiu co seu.
-...e cando o ten, sempre haberá quen o critique por isto ou por aquilo ou... sabe Deus por qué!
-Pero tanto ten que o critiquen a un se fai o que lle enche, non é? -replicou Tomás levantando os ollos resolto.
-Ai, meu rei! Pero cantos anos tes ti? Cómo que tanto ten? Ten, claro que ten. Coa xente de costas non se pode vivir...
Co beizo preso entre os dentes por causa daquel ataque aos seus poucos anos, Tomás tentou calar pero non puido.
-Mais vostede vive e non se preocupa da xente. Non se pode facer así ou que?
A vella soltou entón unha gargallada e continuou a falar cun sorriso na boca.
-A min xa tanto me ten, para algo son vella. Pero na vida fanna a unha ir polo carreiro... -e, despois de dubidar un segundo, aventurouse- Mira unha cousa. Ti coñeces a Carmiña, a viúva de Isidoro, dos da casa dos panadeiros?
Ao escoitar aquel nome, Tomás cravou os ollos nos da vella e a cor encarnada das súas fazulas comezou a estendérselle polo nariz, o queixo e a fronte como se lle estivese a ferver o sangue detrás da pel. A Roxa, compasiva, baixou entón os ollos cara a gata e seguiu a falar.
-Igual non a coñeces porque non é do teu tempo. Debe de ser un pouco máis nova ca túa nai... O caso é que Carmen, que sempre foi boa moza e alegre coma unha cabuxa, din agora que anda cun rapaz que non debe de ter máis anos ca ti. O home de Carmen morreu vai xa para catro anos e ela parece que non se conformou con pasar o resto da vida soa. Agora ten un sorriso parvo da mañá a noite e anda na boca de toda a xente por máis que pense que ninguén sabe do caso. E ti que cres que vai pasar?
-O que ela queira que pase -apurou a responder Tomás, revoltado, pero ao instante sosegou- Non... non sei o que vai pasar... -tivo que recoñecer.
-Pois xa cho digo eu, rapaz. Eu non sei a que andan, pero non lles dou máis que ata San Martiño. E xa me parece moito dar...
Tomás pareceu picado otra vez por aquela desconfianza, pero non puido máis que fincar os dentes no beizo de novo e, agora si, calar.
-O ruxerruxe vaille quitar as ganas de festa a el e vai acabar en traxedia para ela, que terá que volver a súa vida coa cabeza baixa e facerse vella de misa en misa e de rosario en rosario- continuou a Roxa mentras esculcaba o rostro do rapaz por verlle o xesto.
Tomás pasaba da anguria a rabia e parecía non resolverse por ningunha delas. Ao final, dando unha pancada no ar que fixo fuxir a gata, deixou de pelexar por dentro.
-Que han de facer, entón? Diga... -dixo cun suspiro ruidoso.
-Pois que vai ser? -enfrentouno a vella cun chisco de malicia nos ollos- Acabar con ese conto xa! Ela ten anos dabondo para tirar para diante co que lle tocou na vida e el ainda non os ten como para non poder esquecer un amor con outro en dúas ou tres foliadas.
Non sei ben que esperaba escoitar o meu avó Tomás, pero parece que aquelas palabras, claras e frías como auga de manancial, sentiunas el como un golpe traizoeiro.
Estaba de pé a tres metros longos da vella e, sen apenas moverse, todo o corpo se lle puso ríxido coma se estive presentando armas ante un xeneral. Só un leve tremer do queixo e unha pinga que baixaba amodiño pola súa fazula daban movemento o seu xesto de soldado.
-Iso é mentira, señora- dixo ao fin con voz limpa e segura, como un crente que proclama a súa fe.
A Roxa mirouno conmovida dende o seu asento e non puido seguir apertando aquel corazón dorido.
-Ogallá sexa mentira, rapaz... -e resistíndose a brandura ainda engadiu- Pero se eles non queren, non te han deixar ser feliz.
Tomás xa estaba dando a volta antes de que a vella terminara de falar. Avanzou dous pasos cara a cancela, botou unha ollada á cabra branca e á gata negra, que sesteaban xa debaixo da maceira, e xirando a cabeza en dirección á vella dixo:
-Sen ela ao meu lado, non hei de selo nunca- e dándolle de novo ás costas levantou a man por toda despedida.

Os meus avós casaron o 11 de novembro daquel ano, día de San Martiño. El viña de cumprir 26 anos e ela fixo 39 ás dúas semanas da voda. Á avoa Carmen dábana todos por vella para ser nai, pero ainda foi quen de parir tres fillos, dous deles no mesmo parto: Sara -a miña nai-, Xaquín e Ana. Non sei o que tiveron que pasar antes de que eu nacera -de vellos só se compracían en contar, quitándose a palabra un ao outro, a historia que eu rematei xusto agora-, pero dou fe de que eu sempre os vin felices, moi felices, diría máis ben.

2 comentários:

Ana Ballesteros Pena disse...

Estupendo coma sempre... pena que sexa o último, pero seguro que as novas entradas son tan boas coma estas. Felicidades. Un bico

Anónimo disse...

Bueno, creo que despois deste traballoso conto vou voltar aos textos curtos. Foron meses e meses de ir tentando sin saber de antemán por onde seguir. Agotador. Agora... microcontos. Unha ou dúas liñas e a correr. Jeje. Bicos.